De Surinaamse president Desi Bouterse blokkeert het proces over de Decembermoorden vanwege de staatsveiligheid. Dat heeft de justitieminister van Suriname woensdag gezegd.
Volgens Bouterse geeft artikel 148 van de Surinaamse grondwet hem dat recht. De president had woensdag een geheime parlementaire zitting bijeengeroepen over het proces, dat op het punt stond hervat te worden.
De president stelt dat het land dreigt in een ‘constitutionele crisis’ te belanden.
De afgelopen dagen werd artikel 148 al geregeld genoemd als mogelijkheid die Bouterse zou kunnen aandragen om het proces verder te vertragen. Het is echter onduidelijk waarom de staatsveiligheid precies in gevaar zou zijn. De waarnemend president van het Hof van Justitie en de procureur-generaal zeiden woensdag van niets te weten.
Bouterse heeft naar eigen zeggen pas besloten om de grondwet te gebruiken om het proces over de Decembermoorden stop te zetten na intensief overleg met veel instanties en betrokkenen, nationaal en internationaal. Hij beloofde woensdag dat er later meer informatie zal komen.
Fort Zeelandia
Op 8 december 1982 martelde en vermoordde het toenmalige militaire regime van Bouterse vijftien tegenstanders van het bewind in Fort Zeelandia. Dat was toen het hoofdkwartier van de militaire machthebbers. Sindsdien proberen de nabestaanden de betrokkenen voor de rechter te krijgen.
In maart was er na ruim 3,5 jaar voor het eerst weer een zitting in deze in Suriname zeer gevoelige zaak. De Surinaamse krijgsraad schorste het proces in 2012, nadat het Surinaamse parlement een omstreden amnestiewet had aangenomen. Deze wet regelt dat alle verdachten van de Decembermoorden vrijuit gaan.
Krijgsraad
De krijgsraad besloot in maart 2016 dat het proces toch door zou gaan, nadat de hoogste rechter in het land eind vorig jaar het Openbaar Ministerie opdracht gaf de vervolging weer op te pakken. Dit gebeurde nadat de nabestaanden van de slachtoffers hierom hadden gevraagd.
Het proces zou op 30 juni voortgezet worden op het punt waar het was gebleven, namelijk bij de formulering van de strafeis. Op dit moment is nog onduidelijk wat het toepassen van artikel 148 betekent voor de zitting van donderdag.
De krijgsraad heeft nog mogelijkheden om door te gaan met het Decembermoordenproces. Dat zeggen oppositiepartijen in het Surinaamse parlement en Eddy Wijngaarde, de broer van een van de vijftien Surinamers die in december 1982 zijn vermoord.
“De krijgsraad heeft genoeg belastend materiaal om zelf een straf vast te stellen. Daar is de Auditeur Militair niet voor nodig. Voor mij is deze race nog niet gelopen”, aldus Wijngaarde.
Oppositiepartijen
Ook de oppositiepartijen in het parlement stellen dat de krijgsraad nog niet is uitgespeeld. Volgens Chan Santokhi, leider van de grootste oppositiepartij VHP, maakt het besluit van president en regering nu deel uit van het proces en kan de krijgsraad daar dus iets over zeggen.
Santokhi wees er ook op dat het Hof van Justitie in 2007 het bevel heeft gegeven de zaak in gang te zetten. Dat is volgens hem ook een reden waarom de krijgsraad nog niet buiten spel staat. De zitting van de krijgsraad staat gepland voor donderdagochtend.
In een verklaring benadrukken de partijen verder dat zij onder alle omstandigheden een onafhankelijk functionerende rechterlijke macht willen hebben, als pijler van de rechtstaat en de Trias Politica. Ze eisen van de regering dat deze er alles aan doet de principes van de rechtstaat, democratie en goed bestuur te waarborgen.
Urgent belang
Nederland is bezorgd over de ontwikkelingen in Suriname. Dat laat het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag weten.
“Nederland onderstreept opnieuw het urgente belang van de verplichting die Suriname heeft om schendingen van mensenrechten te onderzoeken en daders te berechten”, aldus het ministerie. De Europese Unie hanteert sinds 2012 de zogeheten artikel-8-procedure ten opzichte van Suriname. Daarin wijst de EU Suriname op de plichten die het heeft inzake handhaving van de rechtsstaat.
Nabestaanden
De oppositie in Suriname stelt dat Bouterse zich opnieuw schuldig maakt aan inmenging in een lopende rechtszaak.
De nabestaanden van de slachtoffers lieten woensdag in een reactie weten naar het IMF en andere internationale organisaties te stappen om de handelwijze van de Surinaamse president aan de kaak te stellen. De nabestaanden gaan de organisaties vragen of ze wel met Bouterse willen samenwerken, nu de president de hervatting van het Decembermoordenproces heeft geblokkeerd.
“Op dit moment is er een vertegenwoordiger van het Internationaal Monetair Fonds in Suriname, omdat de regering-Bouterse veel financiële steun nodig heeft”, aldus Romeo Hoost van het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname. “Ik hoop dat de mensen van het IMF nu in de gaten krijgen met wat voor persoon ze te maken hebben. Wij willen daar wel uitleg over geven.”
Geen verrassing
Voor Hoost komt het niet als een verrassing dat Bouterse het proces probeert tegen te houden door een beroep te doen op de staatsveiligheid. “Al voor vandaag had ik voorspeld dat Bouterse een konijn uit zijn hoge hoed zou toveren om de boel te vertragen. Hij wil niet met zijn barbaarse misdaden uit het verleden worden geconfronteerd”, zegt Hoost.
De woordvoerder denkt dat het voor Bouterse uitstel van executie is. Hij is ervan overtuigd dat de Surinaamse president zich vroeg of laat toch voor de Krijgsraad moet verantwoorden.
Door: NU.nl/ANP
